Μονόκοκκο σιτάρι

Μονόκοκκο σιτάρι - Triticum monococcum

Το «ήμερο» Μονόκοκκο σιτάρι προήλθε από το «άγριο» μονόκοκκο σιτάρι το οποίο μάλλον χαρακτηρίζεται ως το πρώτο σιτάρι που καλλιέργησε o άνθρωπος.

Η καλλιέργεια του ξεκίνησε στη Μέση Ανατολή στη λεγόμενη περιοχή της «Εύφορης Ημισελήνου» και με το πέρασμα των αιώνων επεκτάθηκε από το Ιράν έως την λεκάνη της Μεσογείου.

Εκτοπίστηκε με το πέρασμα του χρόνου, από το σκληρό σιτάρι (Τrit. Durum) και το μαλακό σιτάρι (Trit. Aestivum) λόγω της μεγαλύτερης στρεμματικής απόδοσης που έχουν, της ευκολίας στο θεριζοαλωνισμό, και της μεγαλύτερης ελαστικότητας τους στο ζύμωμα (παρουσία της γλουτένης).

Ευρήματα από καρπούς και λέπυρα δημητριακών (σιτάρι-κριθάρι) συναντάμε στο προϊστορικό σπήλαιο της Θεόπετρας και το προϊστορικό οικισμό στο Αρχοντικό Γιαννιτσών.

Το άγριο Μονόκοκκο σιτάρι είναι διπλοειδές με αριθμό χρωμοσωμάτων 14 (2χ-χ=7). Στο σταχύδιο του συναντάμε μόνο ένα γόνιμο-ώριμο άνθος (εξού και το μονόκοκκο). Κατά τον αλωνισμό και το λίχνισμα τα λέπυρα δεν διαχωρίζονται από τον σπόρο, γι`αυτό το μονόκοκκο σιτάρι το χαρακτηρίζουν ντυμένο. Η καλλιέργεια του παρουσιάζει αντοχή στο κρύο, στη ξηρασία, και στις ασθένειες.

Το Μονόκοκκο σιτάρι (TriticumMonococcum) το συναντάμε σήμερα στην Ελλάδα, με την ποικιλία « Καπλουτζάς », σε 47 τοποθεσίες, κυριότερα στην Μακεδονία, Θράκη, Κ. Ελλάδα και σε ορισμένα νησιά του Βόρειου Ανατολικού Αιγαίου.

Την τελευταία 20ετία το ενδιαφέρον για το μονόκοκκο έχει αναζωπυρωθεί, λόγω της βιολογικής αξίας που παρουσιάζει ως διατροφικό προϊόν: υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες (19-22% ), ικανοποιητική περιεκτικότητα σε λυσίνη, καροτίνη και τoκόλες ( αντιοξειδωτικές ουσίες ).